Η διαμεσολάβηση του εκπαιδευτικού στη διαμόρφωση της ταυτότητας των νέων ανθρώπων προϋποθέτει ότι βρίσκεται και ο ίδιος σε διαδικασία αυτοπροσδιορισμού: ότι στοχάζεται διαρκώς όχι μόνο πάνω στο ερώτημα “τι κάνω” και “πώς το κάνω” αλλά και στα ερωτήματα “ποιος είμαι” και “γιατί είμαι εδώ”· ότι αναζητά και διαπραγματεύεται ένα προσωπικό πλαίσιο ερμηνείας για την εκπαίδευση και έναν δικό του σκοπό –προσωπικό, ηθικό και πολιτικό– μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο· και, τέλος, ότι δεσμεύεται σ’ αυτόν τον σκοπό, με μια δέσμευση που γίνεται στοιχείο του αυτοπροσδιορισμού του. Η πρακτική έκφραση αυτής της δέσμευσης είναι η καθημερινή δουλειά του στις τάξεις, είναι η κάθε όψη της εκπαιδευτικής του παρουσίας, είναι η ουσιαστική σφραγίδα που αφήνει στους μαθητές και στο Αναλυτικό Πρόγραμμα· είναι αυτό “που κάνει τη διαφορά”, την οποία δεν μπορεί να κάνει ένα εργαλειακό πρόγραμμα κατάρτισης περιορισμένο στη στενή λογική του “τι δουλεύει”.