Το λογοτεχνικό φαινόμενο έχει την ίδια ηλικία με την ιστορία του ανθρώπου, καθώς συνεχώς περιγράφει (και έτσι αναλογικά εξηγεί) την ανθρώπινη κατάσταση ή πραγματικότητα. Η πραγματικότητα γίνεται προσιτή και λειτουργική μέσω της λογοτεχνικής της προσομοίωσης, με τρόπους όπως εκείνοι της αφήγησης και της έκφρασης. Η αφήγηση είναι αναπαράσταση δράσης και αντιστοιχεί στη μυθοπλαστική πεζογραφία, ενώ η έκφραση είναι απόδοση ψυχικής κατάστασης και αντιστοιχεί στη λυρική ποίηση. Με την εξέταση της πεζογραφίας, στο πρώτο μέρος του βιβλίου, δίνονται απαντήσεις στα ερωτήματα: Πώς μια αφήγηση γίνεται μυθιστόρημα; Πώς φτιάχνονται οι μυθιστορηματικοί χαρακτήρες; Πώς γίνεται η σύνθεση του μυθιστορηματικού χωροχρόνου; Πώς η περιγραφή γίνεται εξηγητική και αξιολογική; Ποιες είναι οι σχέσεις της αφηγηματικής αναλυτικότητας με την αφηγηματική συντομία;. Στο δεύτερο μέρος, στο πλαίσιο της εξέτασης της ποίησης δίνονται απαντήσεις στα ερωτήματα: Πώς στοιχειοθετείται η συναίρεση συγκίνησης και γλώσσας; Ποια είναι τα στοιχεία της ποιητικής σύνθεσης και ποιοι οι αντίστοιχοι τρόποι ανάλυσης; Πώς η ποιητική εικόνα λειτουργεί ως έννοια του ποιητικού λόγου; Πώς η μεταφορά παράγει ενεργά νοήματα;.