Το περιοδικό σύστημα, με μια πρώτη ματιά, φαίνεται να είναι η αυτοβιογραφία ενός χημικού, χωρισμένη σε είκοσι μία στιγμές, καθεμιά από τις οποίες ξεπηδάει από ένα στοιχείο: άζωτο, άνθρακας, μόλυβδος, νικέλιο κτλ. Είναι, δηλαδή, είκοσι μία συναντήσεις με την ύλη, που άλλες φορές εμφανίζεται σαν μητέρα κι άλλες φορές σαν εχθρός και που μπροστά της κάθε στιγμή ξαναγεννιέται η πανάρχαιη στάση του ανθρώπου που παλεύει με το γύρω του κόσμο. Όμως το βιβλίο μιλάει πάνω απ' όλα για την ιστορία μιας γενιάς. Από μέσα του ξεπηδάει η περιπέτεια όσων μεγάλωσαν μέσα στα χρόνια του φασισμού κι αργότερα μέσα στον πόλεμο.