Πρόκειται για σύνοψη του τετράτομου έργου που ξεκίνησε να εκδίδεται το 2017 και ολοκληρώθηκε το 2021. Όπως σημειώνει ο Θ. Π. Τάσιος: «Αντί για τη χρονολογική και τη χωρική παρουσίαση των ιστορουμένων, θα ακολουθήσομε εδώ μια παραγοντική παρουσίασή τους, εξετάζοντας δηλαδή επτά μόνον “παράγοντες” που επηρεάζουν ή χαρακτηρίζουν την πνευματική πορεία του Γένους, ενώ συνδέονται ενμέρει με το “χειρόγραφο” και κυρίως με το “βιβλίο”:Παιδεία του Γένους και ΒιβλίοΒιβλία και εθνική αυτοσυνειδησίαΟι Σχολές και τα βιβλίαTυπογραφεία και βιβλίοΗ ΕκκλησίαΓια τη δημώδη γλώσσαΗ διάδοση των Θετικών Επιστημών.»