Ο πρίγκιπας Μίσκιν, ύστερα από μακροχρόνια θεραπεία στην Ελβετία, επιστρέφει στην Πετρούπολη, όπου μαθαίνει ότι κληρονομεί μια μεγάλη περιουσία και βρίσκεται ανέλπιστα στο επίκεντρο της άγνωστης για αυτόν ζωής της μεγαλούπολης. Οι άντρες που τον περιβάλλουν, μην μπορώντας να εξηγήσουν διαφορετικά την άδολη και αγνή φύση του, τον χαρακτηρίζουν ηλίθιο, ενώ οι γυναίκες, συνεπαρμένες απ' αυτές ακριβώς τις ιδιότητές του, τον ερωτεύονται τρελά, με τραγικές συνέπειες... Ο ηλίθιος είναι ένα από τα καλύτερα και πιο γνωστά μυθιστορήματα του μεγάλου Ντοστογιέφσκι, όπου ο Ρώσος συγγραφέας δείχνει όλη του την μαεστρία αναλύοντας σε βάθος την ψυχοσύνθεση των βασανισμένων ηρώων του.